Ay: Mart 2021

SAĞLIK

Diyabet

Kıvanç TEKSOY

Kandaki şeker seviyesinin normal değer aralığı olan 70-100mg/dL değerinin üstüne çıkıyor olması genellikle diyabet belirtisidir. Hastalıkta kan şekerinin normal değer üzerinde olmasının birçok sebebi vardır ama özellikle ülkemizde en sık rastlanan diyabet sebebi yeme bozukluğudur. Aşırı, sık ve fazla yemek yeme, düzensiz beslenme gibi etmenler yemek bozukluklarına ve yemek bozuklukları da diyabete yol açmaktadır. Ayrıca diyabet sadece yeme bozukluğu ile değil, hareketsiz yaşam tarzı, hormonal, genetik, tümör kaynaklı ve başka birçok durum ile gözlemlenen direkt olarak ölümcül olmasa da birçok ölümün en yaygın alt sebeplerinden biri olan bir hastalıktır. Çünkü diyabet vücutta özellikle anti-inflamatuar (bağışıklık sisteminin etkisini azaltıcı) etki yaptığından, diyabeti olan hastalarda vücut hastalıklarla mücadele etmede zorluk yaşar.

Bilim Felsefesi, FELSEFE

Doğa Yasalarının Kökeni ve Otonomisi Problemi: Olası 3 Çözüm

Burak HANCI

Metodolojik natüralizmle ilgili yazı serimizin başlangıcında, söz konusu felsefi düşüncenin nedensel kapalılıkla birlikte doğa yasalarının otonomisini de savunmak durumunda kaldığını belirtmiştik. Doğa yasalarının otonomisi kabul edilmek zorunda kalınıyordu; zira eğer bu yasalar, kendi başlarına (herhangi bir doğa üstü müdahale olmaksızın) iş görebilecek statüde değillerse bu, metodolojik natüralizm savunucularının duymak bile istemeyeceği bir sonuca vardırıyordu: Yasaların doğayı aşkın bir varlık tarafından icra edilip uygulanması ihtimali.

ÇEVİRİ, Bilimsel Makale

Kolera

Batuhan AKYÜREK

Kolera, yüzyıllardır var olsa da 19. yüzyılda Hindistan’da ölümcül bir salgının meydana gelmesiyle öne çıkmıştır. 7 tanesi pandemik olmak üzere birçok salgın oldu. Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre koleradan dolayı her yıl 1,3-4 milyon kişi hasta olup 21000-143000 kişi hayatını kaybetmektedir.

TARİH

Blitzkrieg

Süleyman Ümit EMANET

Blitzkrieg, askeri bir terim olarak, yüksek hız, manevra ve odaklı ateş gücüne dayanan bir harekat şeklidir. Türkçe'de yıldırım harbi anlamına gelir. Terim, İkinci Dünya Savaşı sırasında kısa süreli ve ekonomik Alman askeri harekatları ile popülerleşmiş ve askeri tarihçilerce tartışılmıştır.

ÇEVİRİ, Bilimsel Makale

Dişi Kurbağaların Eşlerini Bulmalarına Yardım Eden Akciğerleri

Mehmet Oğuz YALÇIN

Dişi bir yeşil ağaç kurbağasının eşini diğer kurbağa vızıltılarının, iniltilerin ve gıcırtı seslerinin ortasında bulmak için derin bir nefes alması yeterlidir. Çiftleşme mevsimi boyunca, göletler birçok farklı türden yüzlerce erkek kurbağanın potansiyel eşlerine haykırışlarıyla yankılanır. Dişiler için tüm bu haykırışlar içerisinde uygun erkekleri bulmak “boğuk bir partide bir arkadaşını anlamaya çalışmak gibi” bir zorluk teşkil etmektedir. Ancak araştırmacılar, 4 Mart 2021 tarihli “Current Biology” dergisinde Amerikan yeşil ağaç kurbağasının (Hyla cinerea) akciğerlerini şişirerek kulak zarlarını diğer türlerin seslerine daha az duyarlı hale getirebileceğini bildirdiler.

ÇEVİRİ, Felsefi Makale

Mantıkçı Empirist Doğrulama ve Bayesçi Doğrulama

Burak HANCI

1940’lı yıllarda, iki önde gelen mantıksal empirist, Rudolf Carnap (1891–1970) ve Carl Hempel (1905–97), söz konusu problemi çözmek için etkili girişimlerde bulundular. Carnap, ilgili problemin çeşitli yönleri arasında kıymetli bir ayrım sundu.

ÇEVİRİ, SAĞLIK, Tıp Tarihi

Dünyayı Değiştiren 7 İlaç

Furkan BAŞKENT

İnsanlar binlerce yıldır şifa bulmak amacıyla iksirler içmiş, buharlar solumuş ve merhemler sürmüşlerdir. Ancak çok az sayıdaki ilaç tıbbın temelini sarsacak derecede devrim yaratmıştır. Bu ilaçlardan yedi tanesi, sizleri şaşırtabilecek bazı gerçeklerle birlikte aşağıda listelenmiştir.

ÇEVİRİ, Felsefi Makale

Doğa Felsefesinden (Bilimsel) Metot Teorilerine: Bilim Felsefesi-1

Burak HANCI

Bu yazı serisiyle birlikte, Britannica Ansiklopedisi’ndeki “Philosophy of Science” (Bilim Felsefesi) maddesini 12 yazı halinde Türkçemize kazandırmayı hedeflemekteyiz. Felsefe profesörü Philip S. Kitcher tarafından yazılan bu madde, nispeten ağır bir dille ve uzun cümlelerle kaleme alındığından bilim felsefesine başlamak isteyenlerin işini kolaylaştırmak amacıyla metin içerisinde parantezlerle ve bazı dipnotlarla açıklamalarda bulunmaya çalıştık.

SAĞLIK

Şekerin Karanlık Gerçeği

Batuhan AKYÜREK

Şeker bize ne kadar basit gözükse de aslında uğruna birçok insanın ölüp, köleleştirildiği bir besin maddesidir. Hollandalılar şeker kamışı arazisi elde etmek için New York’u (o zamanki adıyla New Amsterdam) İngilizler’e vermişti. Şeker için birçok savaş yapılmış, Afrika’dan birçok köle Amerika’ya götürülmüştür. Tadı güzel tarihi acı olan bu gıda için Fransız yazar Bernardin de Saint-Pierre “Kahve ve şekerin Avrupa’nın mutluluğuna katkısını bilmiyorum ama o iki bitkinin, dünyanın her iki yakasına da felaket getirdiğini biliyorum.” demiştir.

ÇEVİRİ, Tarihi Makale

Barbarossa Harekâtı

Süleyman Ümit EMANET

İlk adı Fritz Operasyonu olan Barbarossa Operasyonu, İkinci Dünya Savaşı sırasında, 22 Haziran 1941'de Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’ne karşı başlatılmış askeri bir harekattır. Operasyon Almanya’nın aleyhine sonuçlanmış ve İkinci Dünya Savaşı için de önemli bir dönüm noktası olarak değerlendirilmiştir.