Bu yazıyı 4 dakikada okuyabilirsiniz.
Güney Kore, Japon Denizi ve Sarı Deniz arasındaki Kore Yarımadası’nın güney kısmında yer alan ve yaklaşık 51 milyon nüfusa sahip Doğu Asya ülkesidir. Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği, II. Dünya Savaşı’ndan sonra yarımadayı ikiye böldü ve 1948’de başkent Seul’de ABD destekli Kore Cumhuriyeti (Güney Kore) kuruldu.
Kore’nin Tarihi
Kore yarımadasında yaklaşık MS 668 yılında birkaç krallık tek bir otorite olarak birleşti. Bin yıldan fazla bir sürede Kore’nin siyasi ve kültürel bağımsızlığı kurulan farklı krallıklar tarafından korundu. Bu krallıkların sonuncusu Choson Hanedanlığıdır (1392-1910).
16. yüzyılın sonunda Japonların ve 17. yüzyılın başlarında Mançuların istilalarını atlatan Kore dış dünyayla temasını kısıtladı, 250 yıllık bir barış dönemi yaşandı.
Bu durum 19. yüzyılın sonlarında değişmeye başladı çünkü İngiltere, Fransa ve Amerika Birleşik Devletleri gibi batılı güçler Kore ile ticari ve diplomatik ilişkileri geliştirmek için çaba gösterdi.
Koloni Dönemi
20. yüzyılın başlarında Japonya, Çin ve Rusya, Kore Yarımadası üzerinde egemenlik için savaştı. 1905’te Japonya, Rus-Japon Savaşı’nda galip gelerek yarımadayı işgal etti, 5 yıl sonra da ilhak etti.
35 yılı aşkın bir süre Japonların sömürgesinde kalan Kore’de birçok fabrika kuruldu. Böylece Kore sanayileşmiş bir ülke haline geldi. Ancak Japonların yoğun baskısına maruz kaldılar. Japonlar Korelileri Japonlaştırmaya, Korelilerin dilini ve kültürünü yok etme çalışıyordu.
İkinci Dünya Savaşında birçok Koreli erkek, Japon ordusunda hizmet etmeye veya savaş zamanı fabrikalarda çalışmaya zorlanırken; binlerce Koreli kadın, Japon askerlerine cinsel hizmet vermeye zorlandı.
Kore’nin Bölünmesi
1945 yılında Japonlar 2. Dünya Savaşında yenilince Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği yarımadayı iki etki alanına böldü. Ağustos 1948’de ABD yanlısı Kore Cumhuriyeti (Güney Kore) Seul’de kuruldu ve güçlü bir anti-komünist olan Syngman Rhee tarafından yönetildi.
Sovyetler, yarımadanın kuzeyinde merkezi Pyongyang olan ve daha çok Kuzey Kore olarak bilinen Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti’ni (DPRK) kurdu. Kim Il Sung’u kurulan devletin başbakanı olarak atadı.
Kore Savaşı
Güney Kore’nin 1950’de bağımsızlığını ilan etmesiyle Kuzey Kore, tüm yarımadanın kontrolünü ele geçirmek için komşusunu işgal etti.
ABD ve Birleşmiş Milletler birlikleri, Kore Savaşı’nda Güney Kore kuvvetlerinin yanında savaştı. 1953’te biten savaşta yaklaşık 2 milyon insan hayatını kaybetti.
Ateşkes sonrası Kore Yarımadası, 38 derece kuzey enlemi boyunca askerden arındırılmış bölge ile bölünmüş halde bırakıldı.
Park Chung-hee
Sonraki yıllar Güney Kore, ABD ile askeri, siyasi ve ekonomik destek içeren yakın ilişkiler kurdu.
Cumhuriyet olmasına rağmen ilk yıllar vatandaşların siyasi özgürlükleri sınırlıydı. 1961 yılında General Park Chung-hee darbeyle iktidara getirildi.
1960’lı ve 70’li yıllarda General Park rejimi altında Güney Kore, hızlı bir endüstriyel gelişme ve ekonomik büyüme dönemi yaşadı (Kişi başına düşen gelir, Kuzey Kore’dekinin yaklaşık 17 katıydı).
Demokrasiye Askeri Kural
General Park 1979’da suikasta uğradı ve yerine başka bir general olan Chun Doo-hwan geldi. General Chun ülkede sıkı bir askeri baskı uyguladı. Öğrenciler ve diğerleri tarafından demokratik yönetimi yeniden kurmak için yapılan silahlı ayaklanma, ordunun elinde birçok sivilin ölümüne yol açtı.
Demokrasiyi tekrar kurmak için öğrenciler ve halkın geri kalanı tarafından yapılan silahlı ayaklanmada birçok sivil hayatını kaybetti.
Sıkıyönetim 1981 yılında kaldırıldı ve yeni kurulan anayasayla birlikte Chun cumhurbaşkanı seçildi.
1987’de hükümete duyulan memnuniyetsizlik ve uluslararası baskıdan dolayı Chun, doğrudan cumhurbaşkanının seçilmesine izin veren yeni anayasayı çıkarmak zorunda kaldı.
1987 yılında ülkenin ilk serbest cumhurbaşkanlığı seçimini kazanan ve eski bir ordu generali olan Roh Tae-woo, siyasi sistemi daha da liberalleştirdi ve hükümet içindeki yolsuzluklarla mücadele etti.
Seul Olimpiyatları
6. Cumhuriyet reformlarıyla birlikte Güney Kore, Seul şehrinde 1988 yılında Yaz Olimpiyatlarına başarılı bir şekilde ev sahipliği yaptı.
80’li yıllarda Güney Kore’de teknoloji ve bilgisayar endüstrileri gelişti. Sovyetler Birliği ve Çin ile ilişkiler geliştirildi. 1993’te Kim Young-sam Güney Kore’nin ilk sivil cumhurbaşkanı seçildi.
Kim Dae-jung
Kim Young-sam’dan sonra gelen Kim Dae-jung (1998’de göreve başladı), 2000 yılında Güney Kore’nin demokrasisinin gelişmesine katkılarından dolayı ve “Gün Işığı Politikası” olarak adlandırılan Kuzey Kore’ye insanı ve ekonomik yardımlarından dolayı Nobel Barış Ödülüne layık görüldü.
Aynı yıl, Kim Dae-jung ve Kuzey Kore lideri Kim Jong Il, Kuzey Kore’nin başkenti Pyongyang’da tarihi buluşma düzenledi.
Kurulmaya çalışılan iyi ilişkilere rağmen Kuzey Kore’nin nükleer silah geliştirmeye devam etmesi sebebiyle iki ülke arasındaki ilişkiler kısa sürede kötüleşti.
2011’de Kuzey Kore lideri olan Kim Jong-un’un ve rejiminin tekrarlanan nükleer füze testleri sorunları daha da kötüleştirdi.
Park Geun-hye
2013 yılında Park Geun-hye (Park Chung-hee’nin kızı), Güney Kore’nin ilk kadın cumhurbaşkanı oldu.
Ancak 2016 yılında yolsuzluk, rüşvet ve nüfuz ticareti ile alakalı bir skandala karıştı. Ulusal Meclis aralık ayında görevden alma önergesi verdi.
Suçlaması mart ayında onaylandıktan sonra, merkez sol aday Moon Jae-in, Kuzey Kore ile krizi diplomatik yollarla çözme sözü vererek, ezici bir üstünlükle başkanlık seçimini kazandı.
Günümüzde Güney Kore
Bugün Güney Kore, Çin ve Japonya’nın ardından Doğu Asya’nın en büyük 3. ekonomisine sahiptir ve en zengin ülkelerden biridir. Ülkenin çoğu dağlarla kaplı olduğundan nüfusun çoğu şehir merkezleri ve etrafında bulunur.
Güney Kore’nin 25 milyon nüfuslu başkenti Seul’de, ülke nüfusunun yaklaşık yarısı yaşamaktadır.
2018 yılının başlarında Güney Kore, Kış Olimpiyatları’na ev sahipliği yaptı.
Oyunların başlamasından 1 ay önce Güney Kore ve Kuzey Kore, ilişkileri geliştirmeye yönelik olarak Olimpiyatlarda aynı bayrak altında yürümeyi kabul etti.
MERGEN 