Challenger Uzay Mekiği Faciası

Bu yazıyı 3 dakikada okuyabilirsiniz.

Challenger uzay mekiği, 28 Ocak 1986 tarihinde öğleden önce saat 11.38’te (Eastern Time Zone-Doğu Zaman Dilimi) Cape Canaveral, Florida’dan kalkmıştı ve Christa McAuliffe uzaya seyahat edecek ilk Amerikalı sivil olma yolunda ilerliyordu. McAuliffe -New Hemisphere’dan 37 yaşında bir lise sosyal bilgiler öğretmeni- Challenger’ın 7 kişilik ekibinde yer almasını sağlayacak bir yarışmayı kazanmıştı. Aylarca mekik eğitimi aldı ancak 23 Ocak’tan itibaren altı uzun gün boyunca beklemek zorunda kaldı çünkü Challenger‘ın fırlatma geri sayımı, hava durumu ve teknik sorunlar nedeniyle defalarca ertelenmişti. Nihayetinde 28 Ocak’ta mekik kalktı.

Challenger Uzay Mekiği’nin Yedi Kişilik Ekibi
Christa MacAuliffe (arka sıra, soldan ikinci)

Kalkıştan 73 saniye sonra, Christa’nın ailesinin de içinde bulunduğu yüzlerce kişilik kalabalık, çatallaşan ateş ve duman içerisinde parçalanan mekiğe inanamayarak bakakalmıştı. Milyonlarcası bu baş döndürücü trajediyi televizyonlarından canlı olarak izlemişlerdi. Patlamadan kurtulan yoktu.

1976 yılında Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA-UHUD), dünyanın ilk tekrardan kullanılabilir insanlı uzay aracı olan Enterprise‘ı tanıttı. Bundan 5 sene sonra, mekiğin uzay uçuşları, Columbia 54 saatlik bir görev için uzaya gittiğinde, başladı. İki katı roket güçlendirici ve bir harici tank tarafından fırlatılan uçak benzeri mekik Dünya’nın yörüngesine girdi. Görev tamamlandığında, mekik hızı düşürmek için motorları ateşledi ve atmosfer boyunca alçaldıktan sonra bir planör gibi yere indi. İlk mekikler uydu ekipmanlarını uzaya götürüyor ve çeşitli bilimsel deneyler yapıyordu. Challenger faciası ise ilk büyük çaplı uzay mekiği kazasıydı.

Kalkış Anı ve Kalkıştan 73 Saniye Sonrası

Bu facianın ardından, Başkan Ronald Reagan, Challenger‘da neyin yanlış gittiğini belirlemek ve gelecekteki düzeltici önlemleri geliştirmek için özel bir komisyon görevlendirdi. Başkanlık tarafından oluşturulan bu komisyona eski Dışişleri Bakanı William Rogers liderlik etmiş ve ayrıca bu komisyonda, eski astronot Neil Armstrong ile eski test pilotu Chuck Yeager de yer almıştı. Soruşturmada, facianın, iki katı-yakıtlı roketten birinde bulunan “O-ring” contanın arızalanmasından kaynaklandığı belirlenmişti. Elastik O-ring, fırlatma esnasındaki soğuk havadan dolayı beklendiği gibi işlev görememiş ve böylece çok büyük kayıplarla sonuçlanacak olaylar silsilesini başlatmıştı. Sonuç olarak NASA, uzay mekiğinin bazı özelliklerini yeniden tasarladığı için astronotları iki yıldan fazla bir süre uzaya göndermedi.

Eylül 1988’de, Discovery‘nin başarılı bir şekilde fırlatılmasıyla uzay mekiği uçuşları yeniden başladı. O zamandan bu yana bu uzay mekiği, Uluslararası Uzay İstasyonu’nun inşası ve Hubble Uzay Teleskobu’nun onarımı ve bakımı gibi çok sayıda önemli görevi yerine getirdi.

1 Şubat 2003 tarihinde, Columbia, Dünya’nın atmosferine yeniden girişi esnasında parçalanınca ikinci bir uzay mekiği faciası Amerika’yı salladı. Columbia‘yı düşüren sorunların tatmin edici bir şekilde çözülmediğine dair oluşan korkulara rağmen, uzay mekiği uçuşları 26 Temmuz 2005’te Discovery’nin yeniden yörüngeye yerleşmesiyle tekrardan başladı.

Uzay Mekiği Programı, Temmuz 2011 tarihinde Atlantis tarafından uçulan son görevi STS-135’in ardından 31 Ağustos 2011’de resmi olarak sona erdi.