Bu yazıyı 5 dakikada okuyabilirsiniz.
Isaac Newton, en çok yerçekimi yasası hakkındaki teorisiyle bilinse de üç hareket yasasıyla birlikte “Principia Mathematica” (1686), Avrupa’daki aydınlanmayı büyük ölçüde etkiledi. 1643’te İngiltere’de Woolsthorpe’de doğan Isaac Newton, Cambridge Üniversitesi’ne ara verdiğinde ışık, kalkülüs ve gök mekaniği üzerine teorilerini geliştirmeye başladı. Yıllar süren araştırmalar, evrensel hareket ve yerçekimi yasalarını belirleyen devrim niteliğindeki çalışma “Principia” kitabının 1687’de yayımlanmasıyla zirveye ulaştı. Newton’un ikinci büyük kitabı “Opticks”, ışığın özelliklerini belirlemek için yaptığı deneyleri detaylandırdı. Aynı zamanda İncil tarihi ve simya öğrencisi olan Newton, ölümüne kadar Londra Kraliyet Cemiyeti’nin başkanlığını ve İngiltere Kraliyet Darphanesi’nin müdürlüğünü yaptı.
Newton: Çocukluk ve Gençlik Yılları, Eğitimi
Isaac Newton 4 Ocak 1643’te İngiltere, Lincolnshire, Woolsthorpe’da doğdu. Newton doğmadan 3 ay önce babası hayatını kaybetmiştir. Annesi tekrar evlenene kadar vaktinin çoğunu anneannesiyle geçirdi. Eğitimi başarısız bir çiftçilik serüveniyle kesintiye uğradı. 1661’de Cambridge Üniversitesi Kutsal Üçlü Koleji’ne kaydolmadan önce Grantham’daki Kral Okulu’na katıldı.
Newton, Cambridge’de klasik bir müfredat okudu. René Descartes gibi modern filozofların çalışmalarına hayran kaldı. 1665’te Büyük Veba Cambridge’te ortaya çıkınca, Newton eve döndü ve kalkülüs, ışık ve renkle alakalı teorilerini formüle etmeye başladı.
Isaac Newton’un Teleskobu ve Işık Üzerine Çalışmaları
Newton, 1667’de Cambridge’e geri döndü. 1668’de ilk yansıtmalı teleskobu yaptı ve ertesi yıl Master of Arts derecesini aldı, Cambridge’te Lucasian Matematik profesörü olarak görevi devraldı. 1671’de Londra Kraliyet Cemiyeti’ne teleskopunu göstermesi istendi, ertesi yıl Kraliyet Cemiyeti’ne seçildi ve meslektaşları için optik notlarını yayınladı.
Kırılma deneyleriyle Newton, beyaz ışığın spektrumdaki tüm renklerin bileşimi olduğunu keşfetti ve ışığın dalgalar yerine parçacıklardan oluştuğunu öne sürdü. Yöntemleri cemiyet üyesi Robert Hooke tarafından sert bir şekilde eleştirildi. 1678’de Newton, sinir krizi geçirip halkın içinden çekilmeden önce Hooke ile hararetli yazışmalar yaptı. Sonraki yıllarda yerçekimiyle ilgili önceden yapmış olduğu çalışmalarına geri döndü ve simya ile uğraştı.
Isaac Newton ve Yerçekimi Kanunu
1684’te İngiliz gökbilimci Edmund Halley, Newton’u ziyaret etti. Newton’un matematiksel olarak gök cisimlerinin eliptik yollarını hesapladığını öğrenen Halley, ona notlarını düzenlemesini teklif etti. Böylece 1687’de üç hareket yasasını ve evrensel yerçekimi yasasını anlatan “Philosophiae Naturalis Principia Mathematica”(Doğal Felsefenin Matematiksel İlkeleri) kitabı yayınlandı. Newton’un üç hareket yasası,
- Bir cisme dış kuvvet etki etmediği müddetçe cisim hareket durumunu korur.
- Kuvvet, kütle ile ivmenin çarpımına eşittir: F = m.a
- Her etki için eşit ve zıt bir tepki vardır.
“Principia”, Newton’u entelektüel çevrelerde tanınır hale getirdi ve sonunda modern bilimin en önemli eserlerinden biri olarak evrensel beğeni kazandı. Çalışmaları, Avrupa Aydınlanması’nın temel bir parçası oldu.
Newton, Kral II. James’in İngiliz üniversitelerinde Katolik öğretilerini tekrar tesis etme girişimlerine karşı çıktı. 1688’de gerçekleşen Muhteşem Devrim’de Kral II. James’in yerine onun protestan kızı Mary ve Hollanda genel valisi olan damadı III. William yönetime geçti. 1689’da Cambridge’i parlamentoda temsil etmesi için Newton seçildi. 1696’da Newton, Kraliyet Darphanesi’nin müdürü olduktan sonra kalıcı olarak Londra’ya taşındı. Konumunun sembolik olmadığını kanıtlamaya çalışan Newton, sterlini gümüşten altın standardına taşıdı ve kalpazanları cezalandırmaya çalıştı.
Hooke’un 1703’te ölümünden sonra Newton, Kraliyet Cemiyeti’nin başkanlığını devraldı ve ertesi yıl ikinci büyük eseri olan “Opticks” kitabını yayınladı. Kitap, Newton’un kırılma ve renk spektrumu ile ilgili zahmetli deneylerini detaylandırdı, Newton’un enerji ve elektrik gibi konulardaki düşünceleriyle son buldu. 1705’te Newton, İngiltere Kraliçesi Anne tarafından şövalye ilan edildi.
Isaac Newton: Kalkülüsün Kurucusu Mu?
Newton’un kalkülüs alanındaki iddiaları hakkındaki tartışma çirkin bir kavgaya dönüştü. 1660’ların ortalarında Newton, göksel yörüngeleri hesaba katmak için “akışlar” kavramını geliştirmişti, ancak çalışmalarının kamuya açık bir kaydı yoktu. Aynı zamanda Alman matematikçi Gottfried Leibniz Newton’unkine benzeyen kendi matematiksel teorilerini formüle etti ve 1684’te bunları yayınladı. Newton, çalışmasına temel olan bir araştırmayı yönetti fakat tartışma 1716’da Leibniz’in ölümünden sonra bile devam etti. Araştırmacılar daha sonra her iki bilim adamının da birbirlerinden bağımsız olarak sonuçlarına vardıkları sonucuna vardılar.
Isaac Newton’un Ölümü
Newton aynı zamanda gayretli bir tarih ve din öğretileri öğrencisiydi ve bu konulardaki yazıları ölümünden sonra birçok kitap halinde derlendi. Hiç evlenmemiş olan Newton, yaşamının sonraki yıllarını yeğeniyle birlikte Winchester yakınlarındaki Cranbury Park’ta yaşayarak geçirdi. 31 Mart 1727’de uykusunda öldü ve Westminster Abbey’de toprağa gömüldü.
Bilimsel Devrim’e katkısı olan parlak beyinler arasında bir dev olan Newton, dönüştürücü bir bilim adamı, mucit ve yazar olarak hatırlanıyor. Göksel mekaniği kurarak evrenin güneş merkezli modeli hakkındaki tüm şüpheleri ortadan kaldırdı. Uzay-zaman ve yerçekimi teorileri yerini Einstein’ın teorilerine bıraksa da çalışmaları hala modern fiziğe ilham kaynağı olmaya devam etmektedir.
Isaac Newton Sözleri
“Eğer daha uzağı görebiliyorsam bu, benden önceki devlerin omuzlarında durduğum içindir.”
“Gökcisimlerinin hareketlerini hesaplayabilirim ama insanların deliliğinin nereye gideceğini asla.”
“Bildiklerimiz bir damla, bilmediklerimiz bir okyanustur.”
“Yer çekimi gezegenlerin hareketlerini açıklayabilir fakat gezegenlerin hareketini kimin ayarladığını açıklayamaz.”
“Cesur bir tahmin olmadan büyük bir keşif yapılmadı.”
MERGEN 